امروزه سیستم های ابزار دقیق در صنایع مختلف از جمله نفت ، گاز ، پتروشیمی ، نیروگاهی، شیمیایی ، غذایی ، آب و فاضلاب و… بسیار پرکاربرد هستند و در صنایع مختلف با توجه شرایط خاص ، آن صنعت ،از تجهیزات ابزار دقیق گوناگونی استفاده می شود. ابزار دقیق پایه و اساس یک مجموعه اتوماسیون می باشد و می تواند شامل انواع نشان دهنده ها، کنترل کننده ها ، ترانسمیترها ، سوئیچ ها ، ریکوردرها و… باشدکه این تجهیزات اندازه گیری ، نمایش ، انتقال ، ریکورد و کنترل پارامترهای اصلی صنعتی مانند دما ، فشار ، جریان و سطح و سطح را بر عهده دارند.
برای انتخاب یک تجهیز ابزار دقیق مهمترین مسئله میزان دقت است.
یک وسیله اندازه گیری یا یک ابزار دقیق می بایست دارای ویژگی ها و قابلیت هایی باشد تا بتواند نیازهای طراح را برآورده کند مهمترین این ویژگی ها عبارتنداز:
۱- دامنه اندازه گیری
محدوده ای از دامنه ای تغییرات کمیت مورد اندازه گیری است که عنصراندازه گیر قادر به اندازه گیری آن می باشد یا به عبارت دیگر تفاضل بین کمترین و بیشترین کمیت اندازه گیری را که دستگاه در آن محدوده عمل می کند دامنه نامیده می شود.
۲- دقت
دقت به عنوان خطای مقدارخوانده شده به مقدار واقعی به شمار می آید. این کمیت به شکل درصد بیان می شود و بستگی به حداکثر دامنه دارد. بنابر این در یک دستگاهی که صفحه مدرج آن بین ۰ تا ۱۰۰ درجه بندی شده است، خطایی به اندازه یک واحد از صفحه مدرج به عنوان دقت یک درصد در نظر گرفته می شود. با توجه مطلب بالا در دستگاهی با صفحه مدرج بین ۰ تا ۱۰۰ خطایی ناشی از خواندن ۴۹ برای مقدار واقعی ۵۰ به معنای ۱% است نه دقت ۲% به بیان دیگر در هر حالت دقت بستگی به حداکثر دامنه صفحه مدرج دارد.
۳- تکرار پذیری
تکرار پذیری یک دستگاه اندازه گیری عبارات از این است که دستگاه حد معینی را همیشه و در هر حال یک اندازه بخواند. این بدان معنی است که اگرکمیت اندازه گیری چه درحال زیاد شدن، چه کم شدن و چه تند و یا کند به آن حد معین برسد، مقداری که می خواند در هر حال یک اندازه باشد.
۴- حساسیت
حساسیت به معنای توانایی دستگاه در پاسخ به تغییرات جزیی در کمیت مورد اندازه گیری است. حساسیت کمترین مقدار تغییر در کمیت ورودی دستگاه اندازه گیر است که می تواند قطعات آن را به مقدار مؤثری حرکت دهد، این میزان حرکت در بسیاری موارد به اندازه ای کم است که با چشم قابل دیدن نیست. داشتن ضریب حساسیت به ویژه برای دستگاههای کنترل کننده ضروری است.
۵- پایداری
پایداری توانایی کار دستگاه در دراز مدت و با دقت کافی است یا به عبارت دیگر توانایی یک دستگاه در کار کردن برای مدتهای طولانی بدون تغییر در دقت و حساسیت آن دستگاه می باشد. برای دسترسی به پایداری باید قطعات به کار رفته در دستگاه از جنسی ساخته شوند که در برابر خوردگی مقاوم بوده و خواص فیزیکی آن در حین کار دچار تغییر نشود. خواص فیزیکی عبارتنداز: مقاومت در برابر خستگی، مقاومت کششی، مقاومت در برابر ارتعاشات و پایداری در برابر تغییرات دما.
۶- پاسخ دهی
یک اندازه گیر خوب باید کمیت مورد اندازه گیری را به سرعت اندازه گیری نماید. امادر عمل اندازه گیرها با تاخیر زمانی این کار را انجام می دهند. تاخیر زمانی عنصراندازه گیر باید از کوچکترین تاخیر زمانی موجود در حلقه کنترل بسیار کوچکتر باشد. خوشبختانه در فرآیندهای صنعتی معمولا تاخیر زمانی فرآیند و سایر قطعات حلقه کنترل، بسیار بزرگتر از تاخیر زمانی اندازه گیر است بنابر این مشکلی ایجاد نمی شود، اما به هر حال هنگام استفاده از یک اندازه گیر می بایست به تاخیر زمانی آن توجه نمود.
